KIZLIK ZARI

KIZLIK ZARI ..  (Hymen)

Hemen hemen bütün toplumlarda değişik derecelerde sosyolojik öneme sahip olan kızlık zarının tıbbi adı Hymen (himen)'dir. Hymen aynı zamanda Yunan ve Roma mitolojisinde Baccus (Dionysus) ve Venüs'ün (Afrodit) oğlu olan ve elinde bir meşale tutan evlilik ve düğün tanrısının adıdır. Gerdek gecesi bu Tanrı'ya adandığından kızlık zarı da aynı isimle anılmaktadır. Mitolojik bireylerin yanısıra 19. yüzyılda yaşamış bir besteci olan Frederic Hymen Cowen'de talihsiz bir seçimle bu kelimeyi yaşamı boyunca isim olarak taşımıştır.

Kızlık zarının fizyolojik amacı ve görevi kadın vücudunun bugüne kadar açıklanamamış pekçok sırrından birisidir. Spesifik bir görevi yokmuş gibi görünmesine rağmen özellikle embryonik dönemde mikroorganizma ve yabancı cisimlerin vajina içine girişini önlediği düşünülmektedir. Tıbbi açıdan bakıldığında ise özellikle gelişmiş toplumlarda en sık cinsel şiddete ve istismara maruz kalan çocukların tanınmasında incelenmektedir.

İnsanoğlunun tarihsel gelişimi süresince pekçok toplum hymeni saflığın ve el eğmemişliğin yani bekaretin sembolü olarak görmüştür. Bu inanışın yansımaları hala daha özellikle bizim toplumumuz gibi gelişmekte olan toplumlarda sıklıkla yaşanmaktadır.

Günümüzde kızlık zarının anatomik ya da fizyolojik değil sosyolojik bir fonksiyonu vardır.

Anatomi

Kızlık zarı belirli bir yapıda değildir. Anatomik olarak vajinayı oluşturan ve mukoza adı verilen dokunun vajina girişini oluşturan doku kıvrımıdır. Yani kızlık zarı vajina içinde değil vajinanın hemen girişinde dudakların yaklaşık 1-1.5 santimetre içindedir ve küçük dudaklara bağlıdır.Dış genital oluşumlardan birisi olarak kabul edilir.Dışarıya bakan ön yüzü deriye, vajina içine bakan arka yüzü ise mukozaya benzer. Kız çocukların hemen hepsine bulunan hymen çok nadir olarak doğuştan hiç bulunmayabilir. Çocukluk çağında daha sert olan doku ergenlikle birlikte östrojen hormonunun salınmasına bağlı olarak değişime uğrar ve esneklik kazanır.

Kızlık zarı vajina girişini tamamen kapatmaz, ortasında adet kanının ve vajinal salgıların dışrıya akmasını sağlayan bir delik bulunur. Bu deliğin şekli ve yapısı hymen türlerinin belirlenmesinde kullanılır. Kızlık zarının şekli, kalınlığı ve elastikiyeti kişiler arasında büyük farklılıklar gösterir.

Kızlık zarının türleri

Annüler Hymen

En sık görülen hymen şeklidir. Burada kızlık zarı halka şeklinde vajna girişini kaplamaktadır. Ortasında yine halka şeklinde bir delik bulunur. Karadeniz ve arkadaşları yaptıkları araştırmada kadınların %94.7'sinde kızlık zarının annüler olduğunu göstermişlerdir. Yurtdışında yapılan çalışmlarda ise annüler kızlık zarının kadınların %60-95'inde bulunduğu saptanmıştır.

Kresentrik Hymen Yarımay şekinde olan kızlık zarıdır. Genelde klitorise yakın kısımlarda zar daha incedir yada hiç yoktur. Arka kısımda ise daha beligindir. Görülme sıklığı %3.5 ile %20 arasında değişmektedir. Bu tür zarlar genelde ilişki sırasında yırtılmaz.

Septalı Hymen Bu hymen türünde ortadaki deliğin ortasında bir köprü gibi görünen doku parçası vardır. Kadınların %1.5-5'inde hymen bu yapıdadır.

Kribriform Hymen Hymenin ortasında tek değil birden fazla delik vardır. Bu görüntü dantele benzer. Görülme sıklığı %1'den daha azdır.

İmperfore hymen Bu zar türünde vajina girişi tamamen kapalıdır ve hymenin ortasında delik yoktur. Bu zar türüne sahip kızlar hiç adet kanaması görmezler. Normal şekilde gerçekleşen kanama vücut dışına atılamaz ve hymen arkasında vajina içinde birikir. Oldukça ağrılı bir durumdur ve hymenin doktor tarafından cerrahi bir işlemle açılması gerekir.

Mikroperfore hymen Hymen ortasındaki delik çok küçüktür. Adet kanaması olur ancak oldukça ağrılıdır. Bir kısım hastada cerrahi müdahale ile açılması gerekir.

Multipar hymen Doğum yapmış kadınlarda kızlık zarından geri kalan kısımlar karünkül olarak adlandırılır.

Şekil dışında kızlık zarları deliğin ve serbest kenarın karakteri, zarın kalınlığı ve mukavemetine göre de sınıflandırlabilir.

Doğuştan açıklığı olmayan imperfore bir hymen ve arkasında birikmiş olan kan

Kızlık zarı genelde ilk ilişki ya da yabancı bir cisim girişi ile yırtılır. İlk cinsel ilişki esnasında hymen ortasındaki delik penis çapından küçük olduğu için halka şeklindeki zar birkaç yerden yırtılır ve az miktarda kanama meydana gelir. Bu yırtıklar birkaç gün içinde nedbeleşir ve bir daha kanama olmaz. Çok nadiren ilk ilişkiyi takip eden bir kaç ilişki sırasında da kanama görülebilir. Bazen bir ilişki olmasa da kızlık zarının serbest kenarı düz olmaz ve çentikler bulunur. Kadınların yaklaşık %20'sinde bu tür çentikler bulunur.

İlk ilişkide kızlık zarı mutlaka bozulur mu ?

Hayır. Kızlık zarının özgün yapısı bazı kadınlarda penis girişine müsade eder ve çok defa ilişkide bulunsa bile zarda yırtık meydana gelmez. Bu tür zarlara duhule müsait ya da ilişkiye müsait zar adı verilir. Halk arasında ise elastik zar olarak adlandırılır. Kadınların %26-41'inde zar duhüle müsaittir ve ilk ilişkide kanama olmaz.

Kızlık zarının bozulması ağrıya neden olur mu ?

Bazı kadınlarda ilk ilişki sırasında ciddi miktarda bir ağrı olabilir. Ancak genelde herhengi bir rahatsızlık olmaz. Burada erkeğin davranışı ve yaklaşımı son derece önemlidir. İlk ilişki ister istemez her kadında endişe ve korkuya neden olur. Erkeğin yavaş ve yumuşak davranışı olayın ağrısız olmasını kolaylaştırır.

Kanamanın miktarı ne kadardır ?

Kanamanın miktarı genelde çok azdır ve kısa sürede kendiliğine durur. Çok nadiren hymen arkasından bir damar açığa çıkar ve kanama durmaz. Bu gibi durumlarda cerrahi müdahale ile dikiş atılmsı gerekebilir. Bazı durumlarda ise vajina girişinde va hatta içinde yırtıklar meydana gelebilir, şiddetli ve durmayan bir kanama görülebilir. Bu gibi durumlarda cerrahi müdahale ile dikiş atılması gereklidir. Atılan bu dikiş kızlık zarını onarmaz.

Kızlık zarı bozulduğunda mutlaka kanama olur mu?

Hayır. Bazı durumlarda zarda yırtık meydana gelmesine rağmen kanama olmayabilir.

Kanama olması kızlık zarının bozulduğunu mu gösterir?

Hayır. Bazı durumlarda kızlık zarı bozulmaz ancak dış kısımlarda yırtık ya da sıyrık olabilir ve buralardan kanamalar görülebilir.

Kızlık zarı ilişki dışında başka bir yolla bozulabilir mi?

Kızlık zarı genelde vajina içine giren ve genişliği hymen ortasındaki halkadan daha büyük olan cisimler ile bozulur. Ancak bazen ata ya da bisiklete binme, bacakları çok açmayı gerektiren bale gibi aktiviteler ya da kaza ve travma sonrasında da bozulabilir ya da zedelenebilir.

Mastürbasyon kızlık zarına zarar verir mi ?

Hayır. Vajina içine birşey sokmaya teşebbüs edilmediği taktirde mastürbasyon ile kızlık bozulmaz.

Kızlık zarı kendi kendine iyileşir mi?

Hayır. Bir kez zedelenen kızlık zarı daha sonra hiç ilişki olmasa bile kendi kendini onarmaz.

Kızlık zarının ne zaman bozulduğu anlaşılabilir mi ?

Hayır. Eğer aradan 7-8 günden fazla zaman geçmişse anlaşılamaz.

Kızlık zarı bozulmadan hamile kalınabilir mi ?

Evet. Kızlık zarı gebeliğe karşı koruma sağlamaz. Kızlık zarı sağlamken (elastik ya da dışarı boşalma) spermler içeri girebilir ve dış gebelik de dahil olmak üzere hamilelik oluşabilir.

Kızlık zarı bozulmadan muayene ya da kürtaj yapılabilir mi?

Evet. Zar yapısı uygun olan kişilerde hymen yapısına zarar vermeden spekulum incelemesi hatta kürtaj dahi yapılabilir. Öte yandan akıntı sorunu olan hemen hemen tüm bakire genç kızlarda ve kız çocuklarında vajinal kültür alınabilir.

Kızlık zarının bozulduğu nasıl anlaşılır ?

Bu ancak muayene ile anlaşılır. Muayene son derece kısa ve ağrısız bir işlemdir. Doktorunuz gazlı bez ile büyük dudakları ayırarak kızlık zarını gözler. Kendi kendine kızlık muayenesi olmaz. Ayna ile hymeni görebilirsiniz ancak bunu yorumlamak deneyim gerektirir. Bazı durumlarda jinekolog bile buna karar veremeyebilir ve kolposkopik incelemeye gereksinim duyabilir. Özellikle doğal çentik bulunan hymen varlığında karar vermek güç olabilir.

Kanama öyküsü vb. ile kızlık zarının bozulup bozulmadığı anlaşılamaz.

Kızlık zarı tamir edilebilir mi?

Evet. Kızlık zarı tamir edilebilir ve bu işleme himenoplasti (hymenoplasty) ya da hymenorraphy adı verilir. Bunun için ne zaman ya da kaç defa ilişki olduğu önemli değildir. Doğum yapmış kadınlarda bile kızlık zarı tamir edilebilir. Kızlık zarının tamir edildiği ancak jinekolog ya da adli tabip tarafından anlaşılabilir. Ancak kızlık zarı tamirinde kanama olması %100 garanti edilemez. Gerçekte bozulmuş olan zarın tamamen tamir edilmesi ve eski haline getirilmesi olanaksızdır.

Son derece ince yapıda olan bu doku genelde dikiş tutmaz. Ortamda bulunan fazla sayıdaki mikroorganizma nedeni ile yara yeri kolayca enfekte olabilir. Buna karşılık vajina duvarından alınan parçalar ile yeni bir hymen yapılabilir. Bu durumun hukuksal ve ahlaki boyutu tartışmalı olmakla beraber bizim toplumumuz gibi bekaret nedeni ile cinayetlerin bile yaygın olarak görüldüğü toplumlarda zaman zaman hayat kurtarıcı olabilmektedir.

Kızlık zarı tamiri ile ilgili olarak tüm dünyada tartışmalar sürmektedir. Ancak bu yapay bekaretin ne kadar gerekli olduğu konusunda fikir birliği yoktur. Özellikle batılı yazarlar bunun son derece gereksiz bir işlem olduğunu düşünürken bazıları işlemin etik açıdan estetik ameliyattan farklı olmadığı fikrindedirler. Açıkçası hymen onarımı talep eden kadınlar buna yaşadıkları toplumsal çevreye bağlı olarak sosyal statülerini, mutluluklarını hatta yaşamlarını devam ettirebilmek için gerek duyduklarını belirtmektedirler. Gerçekten de 1996 yılında Lancet dergisinde yayınlanan bir makelede kızlık zarı tamirinin Mısır'da ilk gece cinayetlerini %80 oranında azalttığı ileri sürülmektedir.

Yeniden elde edilen bekaretin bedeli çok da düşük değildir. Berkeley Tıp Dergisinde yayınlanan bir araştırmada Mısır'da kadınların bu işlem için 100-600 Amerikan doları ödedikleri, Türkiye'de ise ücretlerin 140-1500 Amerikan Doları arasında değiştiği belirtilmektedir.

Her doktor bu ameliyatı yapabilir mi?

Hayır. Pekçok jinekolog bu ameliyatı prensip olarak yapmaz. Ancak Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere dünyanın hemen her ülkesinde bu ameliyatı yapan doktor ve klinikler mevcuttur.

Ameliyat ne zaman yapılmalıdır ?

Bu yapılacak olan ameliyatın türüne bağlıdır. Bazı ameliyatlar ilişkiden bağımsızken bazı tür dikişler evlenmeden 3 gün önce yapılmalıdır. İşlem genelde 30 dakika kadar süren, genel ya da lokal anestezi altında yapılabilen nispeten basit bir operasyondur.

Kaynaklar

Kandela P Egypt's trade in hymen repair. Lancet 1996 Jun 347:1615
Karadeniz Z, Hancı İH, Gövsa F, Arsoy Y, Yavuz İC, Ege B. Kızlık zarları. 7.Ulusal Adli Tıp Günleri(1-5 Kasım 1993, Antalya) Poster sunuları kitabı,343-348, 1993.
Sue Yeon Choi Restoring Virginity:Hymen repair surgery saves lives at the expense of deception Berkeley Medical Journal Fall 1998 Edition...

 

-KIZLIK ZARI NASIL BOZULUR-
 
Kizlik zari vajinanin girisinden birkaç santim içerde, ortasi delik, sogan zari inceliginde bir zardir. Vajinaya bu zarin ortasindaki delikten daha büyük herhangi bir sey, birkaç santim girdiginde, bu zar kenarlara çekilir, yani bozulur. Vajinaya girenin, penis, parmak, tampon ya da baska bir cisim olmasi durumu degistirmez. Kizlik zari vajina duvarlarina dogru çekilirken, üzerindeki kilcal damarlar çatlar ve bir kaç damla kan gelir. Bazi kizlik zarlari esnektir, kilcal damar çatlamasi olmaksizin kenarlara çekilebilir ve kanamazlar.
 
Kanama genellikle vajinaya ilk giris sirasinda olur, ilk girisi izleyen hafta içindeki girislerde de taze yara nedeniyle ufak kanamalar olabilir. Daha nadir olarak ilk giris kismi olabilir ve ilgisiz bir zamandaki tam giriste yeniden kanama olabilir. Kizlik zari nedir? Kizlik zari doga tarafindan vajenin giris kismina yerlestirilmis olan ve kesin görevi bilinmeyen bir dokudur,bazi bilim adamlari adet görünceye kadar vajeni ve rahmi disaridan gelebilecek mikroplara karsi koruyan bir olusum olarak,bazilarida sadece bir doku kalintisi olarak degerlendirirler. Yapisi nedir? Kizlik zari ,mukoza dedigimiz agiz içi yapisina benzeyen bir yapiya sahiptir. Herkesde kizlik zari varmidir? Bazi kadinlarimizda dogustan bulunmayabilir.

Kizlik zari nerededir? Kizlik zari vajina (dölyolu) girisinde yaklasik 1-2 cm. içeridedir. Herkesin kizlik zari ayni midir? Hayir, kadindan kadina çok büyük farkliliklar gösterebilmekle beraber belli basli alti-yedi çeside ayirabiliriz. Bunlar; Kizlik zari iliski disinda ne zaman yirtilir? -Iliski disinda nadir olarak bazen uzakdogu sporu ,jimnastik gibi aktif ve normalin disinda bacak açma hareketi yapanlarda,kaza ve bazen düsmelerde yirtilabilir.

Yirtilan kizlik zari sonra tekrar iyilesirmi?Kapanirmi? -Hayir,farkli bir yapiya sahip olan kizlik zarinin yirtilan kisimlari hiç bir zaman kendiliginden tekrar birlesmez. Masturbasyon yaparken yirtilabilirmi? -Eger içinize bir sey sokmadan sadece sürtünme yoluyla masturbasyon yapiyorsaniz yirtilmaz. Kizlik zari parmak girmesinden zarar görür mü? -Bu kizlik zarinin tipine baglidir,bazi kizlik zarina hiç bir sey olmayacagi gibi,bazilari da yirtilabilir. Ilk iliskide çok aci verirmi? -Genelde bu sizin partnerinizle ne kadar uyum içinde oldugunuza ve kizlik zarinin tipinede bagli olmakla beraber yavas hareket edilecek olursa fazla bir aci vermez.

Ya yirtilmazsa? -Yirtilmazsa bir jinekolog tarafindan uyusturularak size hiç bir aci verilmeden açilabilir. Ilk iliskide kizlik zarinin acisindan çok korkuyorum,ne yapabilirim? -Esinizle anlasarak bir jinekologa giderseniz, o kizlik zarinizi uyustururarak size hiç bir sey hissettirmeden açabilir. Çok kanarmi ? -Hayir,pembe renkli (vajen salgilari ile karistigi için kanin rengi açilir) bir kaç damla kan gelebilir. Ya kanama durmazsa? -Çok kalin kizlik zarlarinda bazen olabilmektedir, doktora müracaat ederseniz o gerekli müdahaleyi yaparak kanamayi durduracaktir. Kizlik zari tamir edilir mi ? dikilir mi? -Evet,kizlik zari dikilir. Kizlik zarini kim diker veya dikebilir ? -Kizlik zarini sadece bir kadin dogum uzmani diker.

Dikilen bir kizlik zari yüzde yüz kanarmi? -Evet,eger bu isin uzmanitarafindan dikilmisse dikilen bir zar yüzde yüz kanar. Dikilen bir kizlik zarinin dikildigi iliskiye girecegim kisi tarafindan anlasilirmi? -Kesinlikle hayir,sadece kadin dogum uzmanlari veya adli tip uzmanlari bunu anlayabilir Kizlik zari dikilmesi için iliski sayisinin veya ne kadar süredir iliskiye girildiginin önemi varmidir? -Hayir yoktur,çocuk dogurmus kadinlarda dahi bu kizlik zari tamir edilir.

Kizlik zari dikisi acirmi? ne kadar sürer?nasil bir ameliyattir? -Hayir acimaz, siz uyutularak veya o bölge uyusturularak yapilir,10 ila 30 dakika arasinda sürer,operasyondan sonra rahatlikla yürüyebilir veya çalisabilirsiniz.Hiç kimse sizin böyle bir operasyon geçirdiginizi anlamaz. Kizlik zari iliskiden ne kadar zaman önce dikilmelidir? Bu kizlik zarinizin tipine ve hekiminizin yapacagi ameliyata baglidir, bazen bir kaç ay evvel,bazen bir kaç gün evvel bazende bir yil önce dikmek gerekir.

Dikildikten sonra nelere dikkat etmek gerekir? Dus vesaire gibi seyler zararlimidir? Özel bir sey gerektirmez ilk bir kaç gün hekiminizin önerilerine uymak gerekir, rahatlikla bir kaç gün sonra dus alabilirsiniz. Kizlik zarimi kendim kontrol edebilirmiyim? -Hayir ,uygun pozisyonu aldiginizda ayna yardimi ile sadece görebilirsiniz fakat tibbi bilginiz yetersiz oldugu için hiçbir yorum yapamazsiniz.

Kim kontrol edebilir? -Sadece bir kadin dogum uzmani bu konuda size yardimci olacabilecektir. Kontrol sirasinda acirmi? veya zarar gelebilirmi? -Hiç bir aci hissetmeyeceginiz gibi, hiç bir zararda gelmeyecektir. Bu konuda bir süpheniz veya sikintiniz varsa muayeneye gidiniz.Kimse bu konuda muayene olmanizi garip karsilamayacaktir.